კითხვის პროცესი

მკითხველების უმრავლესობას კითხვის პროცესის წარმოდგენაც კი სიამოვნებას ანიჭებს, არათუ მისი განხორციელება. თითოეულ ჩვენგანს საკუთარი ყოველდღიურობიდან გამომდინარე, განსხვავებული კითხვის რუტინა აქვს. მე მინდა, ჩემსაზე მოგითხროთ.
უნდა ვაღიარო, ხშირად მავიწყდება წიგნის სიუჟეტი, პერსონაჟები, მაგრამ არასდროს- ემოციები, რომელიც კითხვისას მივიღე. ნებისმიერი წიგნი წელიწადის დროსთან ასოცირდება ჩემში- იმ დროსთან, როცა წავიკითხე. მაგალითად, "ბიულერბიელი ბავშვები" და "ლიონბერგელი ემილი" თოვლიან და ქარიან ზამთარში წავიკითხე, ამიტომ ამ წიგნების გახსენებისას პირველი, რაც მაგონდება თბილი საწოლი და საბნიდან ამოჩრილი გაწითლებული ხელებია. აი, როცა "კარლსონს" ან "ჩვენც სალკროკელები ვართ" გადავშლი, ცხვირში მეცემა აყვავებული ხეების სურნელი და ღია ფანჯრიდან მონაბერი ნიავი, თუნდაც შემოდგომა იყოს.
ამ მაგალითით მინდოდა მეჩვენებინა, როგორ იბეჭდება ჩვენს გონებაში კითხვის მომენტები და ემოციები: გულწრფელი სიცილი, ძარღვებში სისხლის გამყინავი შიში და ზოგჯერ, სიძულვილიც.
რამდენიმე წლის წინ ვერ დავიჯერებდი, რომ ისეთი პერიოდი შეიძლება დამდგარიყო, როცა თავისუფალ დროს ვერ გამოვნახავდი, თუმცა დიდი ხანი არ დამჭირვებია ამ მწარე სიმართლეში დასარწმუნებლად.
მოკლედ, რეჟიმის შეცვლამ და ცოდვა გამხელილი სჯობს- კომფორტის სიყვარულმა მაიძულა, ფიზიკურ წიგნებთან ნაკლები დრო გამეტარებინა და მე- ფურცლებიანი, მტვრიანი და სიძველის სუნიანი წიგნების მოყვარულს ჯერ ქინდლი, შემდეგ კი ტელეფონი და ტაბლეტი ამაღებინა ხელში.
ქინდლი რომ კაცობრიობის უდიდესი და ბრწყინვალე გამოგონებაა, ამაში მისი მოხმარებიდან ერთ კვირაში დავრწმუნდი. "იკითხეთ ყველგან და ყოველთვის, თბილად და გრილად, კომფორტულად და გემრიელად"- ეს გახლავთ მერვე საოცრების ჩემეული შეფასება. ქინდლი (უფრო, კონკრეტულად kindle paperwhite, რომელიც მე მაქვს) დამაქვს თითქმის ყველგან, სადაც მივდივარ. მოსახერხებელი, თხუთმეტსანტიმეტრიანი მოწყობილობა, რომელიც ათასობით წიგნს იტევს, იმდენად მცირე ადგილს იკავებს, რომ შეიძლება, ითქვას, არც იკავებს. მას აქვს განათება, თანაც ისეთი, თქვენ რომ შეგიძლიათ აკონტროლოთ და იკითხოთ ღამით. ტაბლეტისგან და ტელეფონისგან განსხვავებით, არ ირეკლავს შუქს და თავისუფლად შეგიძლიათ იკითხოთ მზიან დღეებშიც დღის სინათლეზე. თავად შეგიძლიათ დაარეგულიროთ შრიფტის ზომაც. მისი ეკრანი კი ქმნის უმაღლესი ხარისხის ქაღალდზე ნაბეჭდის ტექსტის ეფექტს და იგი სრულიად არ აზიანებს თქვენს მხედველობას. კარგი რამეა, რა.
კიდევ ერთი მოწყობილობა, რომელსაც კითხვისთვის ვიყენებ- ჩემი ტელეფონია. Saba reader-ის ანდროიდის ვერსიით ვკითხულობ ელექტრონულ წიგნებს (უმეტესად, ქართულს), რომელიც "საბას" საიტზეა განთავსებული და ძალიან კმაყოფილი ვარ. განსაკუთრებით გამოსადეგი ეს აპლიკაცია მგზავრობის დროსაა. ყოველდღიური, დამღლელი მგზავრობა შეგიძლიათ გახადოთ უფრო საინტერესო და შემეცნებითი, მით უმეტეს, თუ მეტროს ხშირი მგზავრი ხართ.
დაბოლოს, ზაფხულია და ვინაიდან და რადგანაც, წელსაც სახლის აივნით შემოიფარგლება ჩემი დასვენება, ფიზიკური წიგნებიც არაა ცუდი საკითხავი. ეროვნულების მერე ვაპირებ ნაფესტივალარი და მთელი წლის დაგროვილი წიგნების წაკითხვას დარჩენილ თვენახევარში. ვგონებ, ძალიან საინტერესო ზაფხული მელის. დიდი იმედი მაქვს, თქვენც. ♥

აპოფაისი აქაა!

 

დამეთანხმებით, ოქტომბერი წლის საუკეთესო პერიოდია მისტიკური წიგნების საკითხავად- ატმოსფეროც ისეთია, გინდა თუ არა, მართლა დაიჯერებ ზებუნებრივი ქმნილებების არსებობას. განსაკუთრებით გემრიელი საკითხავი ამ დროს ვამპირული წიგნებია, რომლითაც, სამწუხაროდ, მაინცდამაინც განებივრებული არ ვართ ქართველი მკითხველი. თუმცა, თარგმნილია ძალიან მაგარი წიგნები, მათ შორის- ჩემი საყვარელი „ვამპირული ომების“ საგა.

ამ სერიაზე ერთხელ უკვე დავწერე, მაგრამ, ძალიან მალე, სულ რაღაც ორ დღეში, ამ საგის მეოთხე ნაწილი- „სიკვდილის მიღმა“ გამოჩნდება წიგნის მაღაზიებში, ამიტომ, მსურს, კიდევ რამდენიმე სიტყვა გითხრათ მასზე.

დასაწყისისთვის, ვინც არ იცით, გეტყვით, რა არის „ვამპირული ომები“ და რატომ არის ის გამორჩეული საკითხავი ასეთი ლიტერატურის მოყვარული მკითხველისთვის.

"ვამპირული ომების" პირველი
ინგლისურენოვანი გამოცემის ყდა.

„ვამპირული ომები“ (ორიგინალი სახელწოდება- Blood Omen) არის ინგლისელი მწერლის- ქ. რ. დეივისის ხუთწიგნეული საგა, რომლის წერაც მან 2005 წელს პირველი წიგნით- „კბენისთვის დაბადებულით“ დაიწყო. მასზე ავტორი ექვსი თვის განმავლობაში მუშაობდა და საბოლოოდ საკმაოდ დიდი, 700 გვერდიანი ტექსტი მიიღო. თუმცა, როდესაც საქმე გამოქვეყნებაზე მიდგა, მან ამჯობინა წიგნი გაეყო ორ ნაწილად, პირველს- „ვამპირული ომები“ (The Vampire Wars), მეორეს კი „წყვდიადის საბურველში“ (Drawn to darkness) უწოდა. „ვამპირული ომები“ ელექტრონული წიგნის სახით „ამაზონზე“ 2012 წლის 31 დეკემბერს, საახალწლო საჩუქრად მოევლინა ამ ჟანრის მოყვარულებს, ორი წლის შემდეგ კი ნაწარმოებით „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა“ დაინტერესდა და საჰელოუინოდ ქართველ მკითხველს მისი ქართული თარგმანი (მთარგმნელი- ანა ჭიჭინაძე) შესთავაზა.

წიგნმა პოპულარობა მოიპოვა ყველა თაობის მკითხველში, განსაკუთრებით კი- ახალგაზრდების გულები დაატყვევა. წიგნი დადებითად შეაფასა ქართველმა მწერალმა- დათო ტურაშვილმაც.



"ვამპირული ომების" პირველი ქართულენოვანი
გამოცემის ყდა.

რაც შეეხება ნაწარმოების ფაბულას, იგი საკმაოდ მისტიკური და დაძაბულია. მთხრობელი 17 წლის დეა დიმარკოა, რომელსაც დანარჩენი ადამიანებისგან უჩვეულო უნარი- ვამპირების ამოცნობა გამოარჩევს. წიგნის დასაწყისშივე დეას დედა იდუმალ გარემოში იღუპება, მარტოდ დარჩენილი დეა კი საცხოვრებლად მის საუკეთესო მეგობართან- ანა ბაკლისთან გადადის. ერთ დღეს, დეა გადაწყვეტს მისი და დედამისის ძველ სახლში დაბრუნდეს, საიდანაც მას იტაცებს ვამპირთა ერთ-ერთი კლანი- „გრძნეულთა საძმო“, როგორც თავად ამბობენ, დეას „აპოფაისგან“ დასაცავად, რომელიც უძველესი ეგვიპტური ბოროტი ღვთაების- აპოფაისის მიმდევრების სექტას წარმოადგენს.

დეტალებს არ მოვყვები, რადგან წიგნი სავსეა მოულოდნელობებით და ამან, შესაძლოა, წაკითხვის სურვილი გაგიქროთ. მაგრამ, დამერწმუნეთ, კითხვის დაწყების შემდეგ, მისი გვერდზე გადადება მართლაც რომ შეუძლებელია.

ავტორი- ქ. რ. დეივისი მესამე წიგნის პრეზენტაციაზე.

ახლა კი გადავიდეთ, მეოთხე ნაწილზე, ანუ იმ წიგნზე, რომელიც ორშაბათიდან გამოჩნდება წიგნის მაღაზიის დახლებზე (ვისაც სამივე ნაწილი არ გაქვთ წაკითხული და არ გინდათ, „დასპოილერდეთ“, აღარ გააგრძელოთ კითხვა).

ისევე, როგორც პირველი ორი წიგნი, მესამე ნაწილიც „მაგნიტური“ დასასრულით გამოირჩეოდა. გამოღვიძებას და აპოფაისის აღზევებას ბევრი აღარაფერი უკლდა, როცა დეივისმა წერტილი დასვა და მკითხველი გაურკვევლობის მორევში დატოვა.

ქართულენოვანი მკითხველი ერთი წლის განმავლობაში კბილების ღრჭიალით ელოდა შემდეგ ნაწილს, რათა ბედის ანაბარა დარჩენილი დეას შესახებ მეტი შეეტყო და ცნობისმოყვარეობა დაეკმაყოფილებინა, მაგრამ ნურას უკაცრავად...

გაურკვევლობები და ინტრიგები ამ წიგნში ორჯერ მეტია, ვიდრე წინა სამ ნაწილში ერთად. ყველა აინტერესებს ორი რამ- აღზევდა თუ არა აპოფაისი და ვინ არის მამა ბავშვისა, რომელსაც დეა მუცლით ატარებს.

მაგრამ ეს წიგნი ბევრად, ბეეეევრად მეტია იმაზე, ვიდრე პასუხი ამ ორ კითხვაზე. თუ წინა წიგნები ერთი ამოსუნთქვით იკითხება, ძნელი სათქმელია, რამდენი ამოსუნთქვა დასჭირდება ამ წიგნის წაკითხვას, ან, საერთოდ, დასჭირდება თუ არა.

ჩემს მაგალითზე რომ ვთქვა, ამოსუნთქვის საშუალება არც მოუცია ამ წიგნს. მაისში დავიწყე მისი კითხვა, როცა საკმაოდ დატვირთული, წინასაგამოცდო პერიოდი იყო, მაგრამ გამოცდებიც და სამეცადინოც ერთი დღით სრულიად დამავიწყა წიგნმა. ერთი დღითო? აქაც ნურას უკაცრავად; დასასრული ისეთი იყო, ეშმაკს რომ სული მოეთხოვა მეხუთე წიგნის სანაცვლოდ, ალბათ, მივყიდდი.

გარდა იმისა, რომ დეივისმა არ უღალატა თავის წერის ტრადიციებს და წიგნი ასეთი ზე-საინტერესო გამოუვიდა, მასში ადვილად შეამჩნევთ „სიახლეებს“. მაგალითად, თუ პირველ სამ წიგნში ენ რაისის და ლ. ჯ. სმითის გავლენა იგრძნობოდა, ამ ნაწილმა, შესაძლოა, „ნამდვილი სისხლი“ მოგაგონოთ.

მეოთხე წიგნის ქართულენოვანი გამოცემის ყდა.

აქვე უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ საგის მულტიჟანრობრივ სიას (რომელიც მკითხველების საყვარელ ჟანრებს- მითოლოგიას, რომანტიკას, ურბან-ფენტეზის და კიდევ ბევრს აერთიანებს),  კიდევ ერთი დაემატა- სამეცნიერო ფანტასტიკა, თუ რატომ, ამას მალევე მიხვდებით კითხვის დაწყებიდან.

ყველა ზემოაღნიშნულიდან და კიდევ სხვა უამრავიდან გამომდინარე, რომელიც, ალბათ, გამომრჩა, წიგნი არის ნამდვილი „საოცრებების ყუთი“, რომლის გახსნასაც ორშაბათიდან შეძლებთ.

მას შემდეგ კი, რაც წიგნს წაიკითხავთ, ან ჯერ არ წაიკითხავთ, გელოდებით პრეზენტაციაზე, 28 ოქტომბერს, 18:30-ზე მედიათეკაში, ვეტერანთა პარკში, სადაც გექნებათ შესაძლებლობა შეხვდეთ ავტორს, გადაიღოთ ფოტო მასთან, მიიღოთ ხელმოწერილი წიგნის ეგზემპლარი, ჩაერთოთ ვიქტორინაში, მოიგოთ პრიზები და სხვა უამრავი სიურპრიზი.

_________

·         თუ გსურთ, მეტი შეიტყოთ საგაზე, ეწვიეთ მის ოფიციალურ ფეისბუქ გვერდს.

·         თუ გსურთ, მეტი შეიტყოთ ავტორზე, რომელიც საქართველოში ცხოვრობს ქართულ ოჯახთან ერთად, ეწვიეთ მის ბლოგს.

·         აქვე, შეამოწმეთ ძველი ბლოგპოსტი ავტორსა და ნაწარმოებზე.

·         და ბოლოს, პრეზენტაციის შესახებ დაწვრილებითი ინფორმაციისთვის, გადადით ამ ბმულზე.

დაე, ჩამოწვეს წყვდიადის საბურველი!

 

მზის სხივი რუხ ჩრდილებს შორის

„ოდესმე თუ დაინტერესებულხართ, რა ღირს ადამიანის სიცოცხლე? იმ დილას ჩემი ძმის სიცოცხლე ჯიბის საათის ფასი იყო...“

იმ წიგნზე უნდა გესაუბროთ, კითხვის დამთავრებიდან კარგა ხანი რომ არის გასული, მაგრამ დღემდე ვერ ვივიწყებ ვერც სიუჟეტს, ვერც პერსონაჟებს და ვერც იმ გრძნობებს, თავის დროზე, კითხვისას რომ განვიცდიდი.

2011 წელს, ლიტვური წარმოშობის ამერიკელმა მწერალმა, რუტა სეპეტისმა გამოსცა თავისი სადებიუტო, ისტორიული ჟანრის რომანი - "რუხ ჩრდილებს შორის", რომლის გამოსვლასაც ამერიკაში და არა მხოლოდ ამერიკაში, დიდი ხმაური მოჰყვა. გამოხმაურების უდიდესი ნაწილი, რა თქმა უნდა, დადებითი იყო, თუმცა, იყვნენ ისეთებიც, რომლებიც ავტორს ისტორიული ფაქტების დამახინჯებაში და "დიდი ბელადის" მონსტრად წარმოჩენაში ადანაშაულებდნენ.

წიგნის იდეა ავტორს მაშინ გაუჩნდა, როდესაც იგი იმყოფებოდა თავის სამშობლოში, სადაც შეიტყო, როგორც თავად ამბობს, მისი ოჯახის უცნობი ისტორია. ეს ისტორია უკავშირდებოდა მის ბაბუას, რომელიც სტალინის პერიოდში რეპრესიების მსხვერპლი გახდა.

1939 წელს ჰიტლერმა და სტალინმა პაქტი გააფორმეს, რითიც ბალტიისპირეთის ქვეყნები: ესტონეთი, ლატვია და ლიტვა საბჭოთა ხელში აღმოჩნდა - ქვეყნები მსოფლიოს პოლიტიკური რუკიდან გაქრნენ.

სტალინის უწყებამ შეადგინა გრძელი სიები პოტენციური მოწინააღმდეგეების - იმ ხალხის, რომელთაც შეეძლოთ თავისუფლებისთვის ბრძოლაში დაერაზმათ ერი. ამ სიებში მოჰყვნენ: სამხედროები, ექიმები, ვექილები, მასწავლებლები, ბიბლიოთეკარები და თვით მღვდლებიც კი. სიებმა მილიონობით ადამიანის ბედი სამუდამოდ შეცვალა. 

სწორედ ამ პერიოდზე მოგვითხრობს სეპეტისი - ერთ ჩვეულებრივ, ლიტველ გოგონაზე - ლინა არვიდასზე, რომელსაც ხატვა იტაცებს. მასაც, მილიონობით ადამიანის მსგავსად, ღამით აპატიმრებენ (მიზეზი ისაა, რომ მამამისი უნივერსიტეტის პრორექტორია) და დედასთან და უმცროს ძმასთან ერთად "აციმბირებენ". სწორედ ამ მომენტიდან იწყება ის ბრძოლა, რომელმაც სამუდამო დაღი დაასვა გოგონას.

ყველა, ვისი სახელიც კი სიაში ფიგურირებდა, დააპატიმრეს: საბჭოთა კავშირის შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატის (НКВД, 1946 წლიდან -КГБ) თანამშრომლები ღამით, სახლებში შეუცვივდნენ ოჯახებს. მამაკაცები ცალკე წაიყვანეს საპატიმროში (სადაც, მათი უმეტესობა დაიღუპა), ხოლო ქალები და ბავშვები დედამიწის მეორე მხარეს - ციმბირში გაგზავნეს. იქიდან ბევრი აღარ დაბრუნებულა სამშობლოში, ხოლო, ვინც დაბრუნდა, მხოლოდ რამდენიმე მტანჯველი წლის შემდეგ. ამ ხალხს, რა თქმა უნდა, არც დაბრუნების შემდეგ ჰქონია მშვიდი ცხოვრება: გარდა იმ წარუშლელი, სისხლიანი კვალისა, რომელიც საბჭოთა წყობამ მათ ისტორიაზე დატოვა, მათ მუდამ აკონტროლებდნენ და ცდილობდნენ, შერცხვენილის სახელით ეცხოვრებინათ. ამის გამო, ისინი ვერ ბედავდნენ ხმის ამაღლებას და გადაწყვიტეს თავიანთი შეტყობინებები "დაემარხათ" - ბევრმა მათგანმა, ლინას მსგავსად, ნახატებით გადმოსცა თავისი ტკივილი, ბევრმა დაწერა და მიწაში ჩამარხა, ზოგმა - ბოთლში ჩადო: ისინი იმედოვნებდნენ, რომ მომავალ თაობას ასე შეატყობინებდნენ იმ საშინელების შესახებ, რასაც რეალურად ახორციელებდნენ კომუნისტები. ამ ბოთლებში მათი სულის ნაწილი იყო მოქცეული.

არ ვიცი, რაზე მოგიყვეთ შინაარსიდან ისეთზე, რითიც თქვენს დაინტერესებას შევძლებ: ძლიერ პერსონაჟებზე თუ იმ კეთილშობილ სულზე, რითიც წიგნი მთლიანადაა გაჟღენთილი.  თუმცა, მერწმუნეთ, ეს ის წიგნია, რომელიც აუცილებლად უნდა წაიკითხოთ, მით უმეტეს, მაშინ, როცა ამ ორი ერის ისტორია - ქართველების და ლიტველების ნახევარ საუკუნეზე მეტხანს იყო გადაკვეთილი. მაშინაც, როდესაც წიგნში გადმოცემული ამბავი - სტალინის პერიოდის რეპრესიები ჩვენი წარსულის სისხლიან ფურცელსაც წარმოადგენს.

რუტამ წიგნის წერას ერთი წელი მოანდომა. ამ ხნის განმავლობაში ის მოგზაურობდა და იკვლევდა ამ თემას, რათა ყველაფერი დაწვრილებით აღეწერა და მკითხველისთვის ემოცია გაეცოცხლებინა წიგნის ფურცლებიდან. ემოცია, რომელსაც თავად განიცდიდა, როცა გადარჩენილთა ამბებს ისმენდა: "სტალინის მიერ ციმბირში გადასახლებულმა ერთ-ერთმა გადარჩენილმა მომიყვა, რომ ღამით, მას ჩვილი ძმა დაეღუპა, მათ კი ხის ნაჭრებისგან პატარა კუბო გააკეთეს, რათა ძმა მიწისთვის მიებარებინათ, თუმცა, მეორე დილით, ის მოპარული დახვდათ, როგორც ჩანს, ვიღაცამ ის ცეცხლის ასანთებად გამოიყენა. მე მას ვკითხე: თქვენ განრისხდით? მან კი მშვიდად, მაგრამ გაკვირვებით მომიგო: რუტა, როგორ უნდა შემეძლო გავბრაზებულიყავი, კუბომ ხომ იმ ღამით ვიღაცის სიცოცხლე იხსნა?!"

თავად მწერლის თქმით, წიგნის დაწერის მიზანი იყო რომ ხალხისთვის "დამალული ისტორია" შეეხსენებინა: "ბევრმა ადამიანმა იცის ნაცისტების ქმედებები, რომელსაც უამრავი ადამიანი შეეწირა, მაგრამ, ასევე ბევრმა არ იცის, რომ სტალინმა, თავისი მმართველობის პერიოდში, 20 მილიონზე მეტი ადამიანს სიცოცხლე მოუსწრაფა."

მწერალმა მიზანს ნამდვილად მიაღწია: წიგნმა მოიპოვა 50-ზე მეტი ჯილდო თუ პრემია, აქედან 20 - საერთაშორისო. ნაწარმოები თარგმნილია 30-ზე მეტ ენაზე, მწერალი კი მოზარდული ლიტერატურის ერთადერთი ავტორია, რომელიც 2013 წლის მარტში მიიწვიეს ევროპარლამენტში, სადაც მან წიგნზე და მასში გადმოცემულ რეალურ ისტორიაზე ისაუბრა (იხილეთ საინტერესო ვიდეო ავტორზე ქართულად). დაწყებულია გადაღებები წიგნზე დაფუძნებულ ფილმზეც, რომელსაც "ფერფლი თოვლზე" ერქმევა.

ფოტოს ავტორი: წიგნებში მოხეტიალე